The grand historiek
The grand historiek 3
The grand historiek 2

1924

Het ontstaan van
een monument

In 1924 engageerde de ‘Societé Anonyme de Nieuport Bains’ de Brusselse architect Apollon Lagache (1882-1940) om op hun percelen aan de dijk twee prestigieuze amusementsgebouwen op te richten, namelijk ‘Le Grand Hôtel’ en ‘Le Petit Casino’. Lagache had op dat moment al enkele woningen en cinema’s in Brussel gebouwd en na de Eerste Wereldoorlog was hij als wederopbouwarchitect actief in Ieper en Nieuwpoort. De Société wou een duidelijk statement maken dat Nieuwpoort-Bad klaar was om te concurreren met de andere badplaatsen.

De Société en Lagache kozen om net zoals de meeste hotels in Brussel en Oostende uit 1900 ‘Le Grand Hôtel’ op te richten in een eclectische stijl met Beaux-Artsinslag en art deco-toetsen. Naar het voorbeeld van verschillende hotels en vooraanstaande gebouwen in Oostende en andere kustplaatsen uit 1900, werd gekozen voor een prominent hoekvolume met torens, verschillende terrassen, grote vensters met zicht op de zee en een restaurant aan de zeedijk.

Het gebouw staat symbool voor een glorievolle periode in de geschiedenis van het toerisme aan de Belgische kust, dat vanaf de tweede helft van de 19de eeuw tot aan de vooravond van WOI evolueerde van een elitaire en luxueus kuurgebeuren naar een meer toegankelijk en grootschalig toerisme voor de Belgische en buitenlandse burgerij.

The grand historiek 2

1929-1940

Een prestigieus hotel

De bouw van het “Grand Hôtel” werd pas in 1929 voltooid, terwijl “Le Petit Casino” tijdens het interbellum onafgewerkt bleef. Mede door de tramlijn van Oostende tot de Panne kende het hotel aanvankelijk een groot succes. “Le Grand Hotel”, typisch voor de prestigieuze hotels van de jaren ‘20, had een aantal openbare ruimten die vanuit de inkomhal bereikbaar waren. De eetzaal leidde naar het salon, de bar en de rookkamer, en er was een lange loggia buiten die uitgaf op het Hendrikaplein. De eetzaal was een grote zaal met zuilen en een parketvloer, en had grote ramen die uitzicht boden op de zee. De vorm van het ronde salon werd benadrukt door zuilen die de toren erboven ondersteunden.

The grand historiek 5
The grand historiek
The grand historiek 6

1941 - 1945

Woelige oorlogsjaren

De gloriedagen van ‘Le Grand Hôtel’ waren van korte duur want vanaf 13 mei 1940 werd het hotel als krijgshospitaal gebruikt voor Belgische soldaten. Twee dagen later, op 15 mei, kregen de soldaten bezoek van koningin Elisabeth. Een jaar later, op dinsdag 28 mei 1941, werd het Hendrikaplein beschoten. Niet alleen de iconische toren en koepels, maar ook de loggia en het hoekterras aan de zijde van het Hendrikaplein werden totaal vernietigd. Nieuwpoort-Bad en het gebouw vielen in Duitse handen.

In 1943 was de Duitse generaal-veldmaarschalk Erwin Johannes Eugen Rommel (1891-1944) in Nieuwpoort-Bad als inspecteur van de Atlantikwall. Hij moest het gedeelte van deze verdedigingswerken, dat van de Noordzee tot de Golf van Biskaje liep, inspecteren en vervolgens rapporteren. Dit alles had als uiteindelijke doel de verwachte geallieerde invasie tegen te houden.

Na de invasie van de geallieerden en het beëindigen van WO II, vloog een Amerikaans vliegtuig op 4 augustus 1945 de volledige kust van Knokke tot De Panne af om foto’s te nemen van de Belgische kust. Deze set foto’s bevinden zich nu in de National Archives in de V.S., met daarbij ook de foto van het ‘Grand Hôtel’.

The grand historiek 7

Jaren ’60 - vandaag

White Residence in verval

Na de Tweede Wereldoorlog werd ‘Le Grand Hôtel’ openbaar te koop gesteld. Tussen 1958 en 1963 werd het gebouw omgevormd tot een vakantieresidentie en herdoopt tot ‘White Residence’. De indeling van het voormalige hotel werd gedeeltelijk gereorganiseerd en heringericht, waardoor bestaande kamers samen werden gevoegd en extra badkamers en nieuwe keukens werden geïnstalleerd. Bij deze werkzaamheden verdwenen tal van waardevolle elementen zoals het restaurant, de feestzalen, de wintertuin, de cafés, het salon, het zonneterras en de luxueuze hotelkamers, maar de inkomhal met de imposante trappen bleef intact.

In 1981 werd het gebouw beschermd als monument, eerst en vooral omwille van zijn historische en artistieke waarde, maar ook omdat op dat moment het (toenmalige) naastliggende gebouw en ‘Le Petit Casino’ gesloopt werden. Men wou het voormalige ‘Le Grand Hôtel’ op deze manier vrijwaren van afbraak.

De ‘White Residence’ is nu nog maar een schaduw van zijn vroegere zelf. Sinds de jaren ‘60 werd er niet meer in de modernisering van het complex geïnvesteerd. De typerende dakconstructie werd nooit gereconstrueerd en de gelijkvloerse verdieping werd verbouwd tot winkels en cafés. Doorheen de laatste decennia verloor het voormalige ‘Grand Hôtel’ zijn karakteristieke silhouet en werd het overschaduwd door de schaal van de omringende bebouwing. Het gebouw heeft zijn contextuele rol en vooral zijn uitstraling verloren. Ondertussen is het gebouw ook onbruikbaar geworden en voldoet het niet aan de huidige eisen inzake veiligheid, energie en gebruik. Het gebouw is een ware ramp op vlak van onderhoud en kostenbeheer. In de zomer van 2018 werd het pand gesloten wegens veiligheidsoverwegingen en brandgevaar.

Component 3 4

Vandaag - 2025

The Grand

Na decennia van verval zal het beschermde monument in haar totaliteit worden gerenoveerd onder de nieuwe naam The Grand. VDD Project Development, ontwikkelaar van historische projecten, zal het iconisch gebouw voor zijn 100-jarig jubileum al zijn grandeur teruggeven. Lees hier meer over het project »

Historische brochure

De uniciteit van een project als The Grand is het gevolg van het verhaal dat erachter schuilt. Om die reden maakten we een exclusieve informatiebrochure over de rijke en boeiende geschiedenis van het voormalige ‘Le Grand Hôtel’. Benieuwd naar de volledige geschiedenis? Klik hieronder en download volledig gratis dit unieke tijdsdocument vol historische foto’s en verhalen.